Soğutma TekniğiEnerji

Isı ve Sıcaklık

Isı ve Sıcaklık her zaman karıştırılan ve sürekli kullanılan iki kavramdır. Her ne kadar öğrenilse de ısı ve sıcaklık karmaşası her zaman yaşanmaktadır.

Isı, bir enerji olmakla birlikte sıcaklık bu enerjinin bir göstergesidir. Temel farkları bu olup detaylı olarak sizlere anlatmaya çalışacağız. Isı ve Sıcaklık konusu diğer bir çok konuda olduğu gibi Termodinamik Kanunları ile açıklanmaktadır. Bu kanunların dışında çıkılamadığı için sizlere bu doğrultuda bilgilerimizi aktarmaya çalışacağız. Isı ve sıcaklık konusunda sorularınız olması durumunda yazının sonundaki yorum kısmından bizlere iletebilirsiniz.

ISI VE SICAKLIK

ISI

Isı bir enerji çeşitidir. Isı enerjisi maddeleri meydana getiren moleküllerin hareket etmelerinden dolayı açığa çıkan enerjidir. Bir cismin ısısı, moleküllerinin hareket enerjisi ile oluşur. Diğer bir deyişle ısı bir moleküler harekettir. Katı bir maddeye ısı ilave edildiği sürece sıcaklığı artmaya devam eder, taki sıvı hale dönmeye başlayıncaya kadar. Madde tamamen sıvı hale dönüşünceye kadar sıcaklık artmaz. Sıvı haldeki maddeye ısı verilmeye devam edilirse sıcaklık kaynama noktasına kadar artacaktır.

Isı miktarı: Soğutmacılıkta Kcal, BTU ve Joule birimleri ile ısı miktarları belirlenmektedir.

Kcal:+14,5°C deki 1 kg suyun sıcaklığını 1°C artırmak için ilave edilmesi gereken ısı miktarıdır.

BTU:1 libre ağırlığındaki suyun sıcaklığını °F yükseltmek için ilave edilmesi gereken ısı miktarıdır.

1Joule=0,24 Cal

1BTU=0,252 Kcal

1 Kcal=3,96 BTU

SICAKLIK

Sıcaklık ısının bir göstergesidir. Isı alıp veren cisimlerin üzerindeki sıcaklık değişimini değerlendirmek için kullanılan bir kavramdır. Cisimlerin sıcaklığı hakkında karar verirken vücut sıcaklığını referans kabul ederiz.

Sıcaklık ve ısı birbirine bağlı fakat farklı kavramlardır. Maddenin sıcaklığı yalnız başına ısı miktarını belirtemez.

Mutlak Sıcaklık

Fizikte düşük sıcaklıklar 0°C den daha aşağıdadır. Sıcağın 1°C düşmesine karşılık termometredeki gazın basıncı 0°C’de sahip olduğu değerin 1/273,15’ i kadar eksilir. O halde sıcaklık 0°C ‘den itibaren –273,15 °C ‘den daha fazla azalamaz. Çünkü –273,15°C sıcaklıkta gazın basıncının sıfır olması gerekir. –273,15°C sıcaklıkları mutlak sıfır olarak almak uygun olur.

 

Şekil-3.1

Şekil 3.1

 

Yukarıdaki kapların birine 1 litre, diğerine 2 litre su doldurarak kapların altına aynı özellikte iki bek koyup aynı anda ısıtmaya başlayalım. 1 numaralı kaptaki suyun sıcaklığı, 2 numaralı kaptaki su kaynamaya başladıktan sonra kaplardaki su sıcaklıkları eşit olacaktır. Kaplardaki su sıcaklıkları aynı olmasına rağmen 2 numaralı kapta daha fazla ısı enerjisi vardır.

Sadece maddenin sıcaklığı ile o maddenin sahip olduğu ısı miktarı belirlenemez. Mesela 1000°C 1 kg demirin ısısı, 100°C deki 20 kg demirden daha azdır, fakat birincisi daha sıcaktır. Sıvılar kaynamaya başladığı zaman sıcaklıkları yükselemez taki kap içindeki suyun tamamı buhar haline getirilirse sıcaklığı kızgın buhar şeklinde yükseltilebilir. Eğer sıvı halde suyun sıcaklığı yükseltilmek istenirse, sıvının kaynamasını önlemek  için sıvı yüzeyine  basınç uygulayarak sıcaklık yükseltilebilir.

Isı Enerjisinin Cisimler Üzerindeki Etkileri

Isı enerjisi cisimler üzerinde bir takım değişikliklere yol açmaktadır. Bu değişiklikler cismin özellikleri hakkında bilgi verdiği gibi cismin halini değiştirmekte ters işlem yapıldığında, ise eski haline dönüşmekte  veya dönüştürememektedir.

Boyut değişimi

Katı, sıvı ve gazlar ısıtıldıklarında genleşirler.

Hal değişimi

Isı enerjisi cisimlerin halini değiştiren bir enerjidir. Buz ısıtıldığında erir ve suya dönüşür. Isı verilmeye devam edilirse kaynar ve buhar olur. Tam tersi yapıldığında, buhar soğutulduğunda su olur. Su soğutulduğunda ise buz haline döner. Görüldüğü gibi aynı madde ısı tesiri ile hem gaz, hem sıvı hem de katı hale dönüşmektedir.

Kimyasal yapı değişimi

Bir miktar şeker ısıtıldığında rengi önce kahverengi daha sonra siyaha dönüşür. Bu işlemin tersi yapılandığında ise şeker eski haline dönemez, çünkü şekerin kimyasal yapısı değişmiştir.

Renk değişimi

Bir çelik parçası ısıtıldığında rengi önce koyu kırmızı, sonra kiraz kırmızısı, sonra sarı, en son beyaz renge dönüşür. Metaldeki bu renk değişimi metalindeki sıcaklığı hakkında bize bilgi verir.

Elektrik etkisi

Birbirinden farklı iki metal telin (bakır ve demir gibi) uçları birleştirilip, o noktada ısıtıldıklarında düşük miktarda elektrik akımı oluşur. Akım değeri galvonometre ile ölçülerek sıcaklık hakkında bilgi sahibi olunur.

SICAKLIK ALGILAYICILAR (Termometreler)

Cisimlerin veya ortamın sıcaklığını hisseden ölçü aletleridir. Termometrelerin yapımında ısı enerjisinin cisimler üzerindeki bazı tesirlerinden istifade edilir.

– Isı tesiri ile cisimlerin boyut değişimi

– Isı tesiri ile cisimlerin elektriksel direncinin değişimi

– Isı tesiri ile cisimlerin renklerinin değişimi.

Termometre Çeşitleri

Cam tüpte akışkanlı termometreler

Bu termometreler sıcaklık ölçülmesinde geniş bir alanda kullanılmaktadır. Bu tip termometrelerin yapısı basit ve maliyeti ucuzdur. Akışkan olarak cam tüp içinde renkli alkol veya civa kullanılır.

Çalışma prensibi: Genelde sıvı maddeler ısının artmasıyla katılardan daha fazla genleşirler. Cam tüpte civa bulunan bir termometrede sıcaklık yükselmesi ile civanın hacmi cam tüpün hacminden daha fazla genleşecektir. Cam tüpte akışkanlı termometrelerde ince kılcal bir borunun alt kısmında civanın asıl toplandığı hazne üst kısmında ise küçük emniyet haznesi olup bunların arasındaki kısım homojen silindirik yapıdadır.

Metalik Dirençli Termometreler

Metallerin çoğunun artan sıcaklıkla elektrik direncide artar. Metallerin bu özelliğinden dolayı hassas sıcaklık ölçümlerinde  kullanılır. Herhangi bir metalin direnç sıcaklık katsayısı a ile gösterilir. Bu değer sıcaklıkla değişmekte olup,malzemenin sıcaklığının artmasında her dereceye karşılık gelen direnç değişimidir. R=R0 (1+aDt)

Thermocouples (Termokapıl)

Farklı iki metalin birleşme noktasında ısıtıldıklarında artan sıcaklığa bağlı olarak elektriksel bir potansiyel farkı oluşur. Devrenin tamamlanması için metallerin diğer boştaki iki uçları da birleştirildiğinde devreden bir miktar akım geçer. Bu kaide termokapılların önemli bir özelliğidir.

Bu tip devreye bir galvanometre yerleştirildiğinde iki nokta arasındaki sıcaklık farkından dolayı meydana gelen akımı gösterecektir

Termokapılların kullanım avantajları:

  1. Çok basit bir yapısı vardır.
  2. Çok küçük ve sağlam yapılıdır.
  3. Uzun müddet kullanılabilir.
  4. Zarar gören parçaları değiştirilebilir.
  5. Uzaktan kontrol durumları için  idealdir.
  6. Otomatik sisteme  bağlanabilir.
  7. Kısa zaman içinde sıcaklık ölçümü verir.

Pirometreler

Termometrelerin sıcaklık ölçülecek bölge ile direkt temas halinde bulunma zorunluluğu yüksek sıcaklıklarda kullanımı sınırlamaktadır.

Pirometreler yüksek sıcaklıklarda kullanılan sıcak kaynaktan yayılan radyasyona  göre ölçüm yapan bir sıcaklık ölçüm cihazıdır.

Pirometreler ısı kaynağından uygun uzaklığa konup ölçüm yapabildiğinden çok emniyetli ve kullanımı rahattır. Yüksek fırının içerisindeki ergimiş metalin sıcaklığının ölçülmesinde pirometreler rahatlıkla kullanılabilir.

Renk ve sıcaklık

Sıcak bir metalin rengi sıcaklığı ile anlaşılabilir.

Renk                        Sıcaklık ˚C

Mat kırmızı                  700

Kiraz kırmızı                 900

Portakal kırmızı            1000

Sarı                           1100

Beyaz                        1300

BİR TERMOMETRENİN SKALASININ BELİRLENMESİ

Bir termometre tüpünün ölçümlendirilmesi için iki sabit nokta alınır, Bunlardan biri en düşük, diğeri en yüksek noktadır.

sekil-3-2

Şekil 3.2 Sıcaklık ölçeklerinin karşılaştırılması.

 

Celcius Termometresinde

Suyun donma noktası olan 0°C en düşük nokta.

Suyun kaynama noktası olan 100°C en yüksek nokta olarak alınır.

Aradaki mesafe 100 eşit parçaya bölünür.

Kelvin Termometresi

SI sisteminde kullandığımız Kelvin Termometresinde ise;

Suyun donma noktası 273°K, suyun kaynama noktası 373°K alınmış olup

aradaki mesafe 100 eşit parçaya bölünmüştür. 1°C = 1°K

Kelvin = Celcius+273

0°K= -273°C,     -273˚C=0˚C

Fahrenheit Termometresi

Fahrenheit skalda  suyun donma noktası 32°F, kaynama noktası 212°F sıcaklıkları arasını 180 eşit parçaya bölerek her bir aralık için 1 °F alınarak belirlenmiştir.

hesaplama1

ISI MİKTARI VE CİSİMLERİN ÖZGÜL ISI KAPASİTELERİ

 

sekil-3-3

Şekil 3.3 – Isı miktarı ve cisimlerin özgül ısı kapasitelerinin bir deney düzeneği ile gösterilmesi.

 

Şekil 3.3‘te kütleleri aynı, Q1 sıcaklığında yağ ve suyu izole ile edilmiş kaplarda aynı sıcaklığa ulaştırmak için suya daha fazla ısı vermek gerekecektir.

Bu da gösterirki su, yağa nispeten daha fazla ısı emme kapasitesine sahiptir.

Isı miktarı maddenin kütlesi, ısınma ısısı ve sıcaklıktaki değişimin çarpılmasıyla hesaplanır.

Q değerinin (-) çıkması maddeden ısı çekildiğini gösterir.

Q= m.c (Q2 – Q1)

Q= Gereken ısı miktarı (Jule)

m= Cisim kütlesi (kg)

c= Cismin özgül ısı kapasitesi (J/kg °K veya J/kg °C)

Q1= İlk sıcaklık (°K veya °C)

Q2= Son sıcaklık (°K veya °C)

sekil-3-4

Şekil 3.4

 

Şekil 3.4’te kütleleri farklı iki türdeş sıvıyı izole edilmiş. Kaplara aynı sıcaklığa  ulaştırmak için 2m kütleli sıvı daha fazla ısı vermek gerekecektir.

Özgül Isı (Isınma ısısı)

1’kg kütlesindeki bir cismin sıcaklığını 1°C veya 1°K artırmak için gerekli ısı miktardır. Basınç, hacim ve sıcaklık şartlarına göre değişir. Bundan dolayı ısıl hesaplamalarında basınç veya hacimden biri sabit tutularak Cv (sabit hacim), Cp (sabit basınç) sembolleriyle ifade edilir. Akışkanlarda sıcaklık farkı olması durumunda özgül ısı tablolardan bulunur. Tüm cisimlerin değişen sıcaklık değerlerine göre özgül ısı kapasiteleri bir miktar değişir.

0°C’ de suyun özgül ısı kapasitesi 4217 J/kg °C

20°C’ de suyun özgül ısı kapasitesi 4182 J/kg °C

Genel olarak problemlerde su için ısınma ısısı 4200 J/kg°C alınır.

Madde

Özgül ısı kapasitesi J/kg °K

Alüminyum

980

Bakır

385

Civa

139,3

Çelik

450-480

Ahşap

1800

Kum

800

Tablo 3.1 – Bazı maddelerin özgül ısı kapasiteleri

 

Örnek Problem 3.1

20°C deki sıcaklıkta 2’kg ve 5’kg suyun 100°C sıcaklığa ulaştırmak için gereken ısı miktarını bulunuz?

Çözüm:

Q=m.c(t2-t1)

Q1=m1.c(t2-t1)

Q1=2.4200(100-20)=672000 kj

Q2=m2.c(t2-t1)

Q2=5.4200(100-20)=1680000 kj

Örnek Problem 3.2

5000gr kütlesindeki alüminyum bloğun sıcaklığı 120°C’ den 15°C’ye düşürülmektedir. Alüminyumdan çekilen ısı miktarını bulunuz.

Çözüm

Cal=950kj /°C

m=5000gr

Q=m cal(t2-t1)

Q=5.950(15-120)

Q=-498750j =-498750/1000=498,750 kj

Sonucun eksi çıkması sistemden ısı çekildiğini gösterir.

Örnek Problem 3.3

1200 kg kütlesindeki bir cismin sıcaklığı 20°C’den 220°C’ye çıkarılması için 120,00kj ısı enerjisi harcanmaktadır, Isı kayıplarını ihmal ederek cismin özgül ısı kapasitesini bulunuz.

Çözüm:
Q=m cx(t2-t1)

hesaplama2

 

Örnek Problem 3.4

Kütleleri 5’er kg olan etil alkol ve suyun sıcaklığı 30°C ‘dir. Bu iki sıvı maddenin sıcaklığı 60°C ‘ye çıkarmak gereken ısı miktarını bulunuz?

Çözüm:

Qsu=msu.csu(t2-t1)

Qsu=5.4200(60-30)=630000 kj

Qetil alokl=metil alkol.cetil alkol(t2-t1)

Qetil alkol=5.2400(60-30)=360000

Bu problemin sonucundan şu sonuca varabiliriz:aynı sıcaklıkta aynı kütledeki akışkanların istenilen sıcaklığa getirmek için verilen ısı miktarı özgül ısı kapasitelerine göre değişmekte yani ısınma ısısı fazla olan su etil alkole göre aynı sıcaklığa getirmek için daha fazla enerjiye sahip olur.

ISI VE SICAKLIK DENGESİ

Farklı sıcaklıkta iki madde aynı ortamda karıştırıldıklarında  iki cisim sıcaklıkları aynı oluncaya kadar ısı nakli devam eder.

Bu işlemde de kimyasal reaksiyonun ve dışarıya ısı iletiminin önlenmesi gereklidir.

Sıcak cismin verdiği ısı = Soğuk cismin aldığı ısı

Q1=Q2 m c1 ∆Q = m c2 ∆Q

Cisimler ikiden fazlada olsa aynı kural geçerlidir.

Q1 = Q2 =Q3=———————Qn

Örnek Problem 3.5

0,05 kg kütlesinde 100°C sıcaklıktaki bir metal 20°C’ 0,2 kg’lık suyun  içine atılmaktadır. Karşımın son sıcaklığı 25°C olup dışarıya olan ısı kaybı ihmal edilmektedir. Metal malzemenin özgül ısı kapasitesini hesaplayınız?

Çözüm:

mmetal=0,05kg                 msu=0,02kg

cmetal=?                            ∆Q=75°C

Metal tarafından kaybedilen ısı;

Q1= mmetal. cmetal.75=0,05.C.75

Su tarafından kazanılan ısı;

Q2=msu.csu (25-20)= 0,2.4200.5=4200j

 

Kaybedilen ısı= Kazanılan ısı

0,05.c=4200             c=1120j/kg°K veya j/kg°C

Örnek Problem 3.6

Sıcaklığı bilinmeyen çelik kütlesi 15kg ısınma ısı  c=0,635 kj/kg °K olup, bu parça 15°C sıcaklıkta,50 kg kütlesinde ve ısınma ısı 2,01 kj/kg°K olan yağ banyosuna atılmaktadır. Banyonun son sıcaklığı 60°C olduğuna göre, çelik parçanın ilk sıcaklığını bulunuz?

Çözüm:

Yağ banyosu Q1=myağ cyağ(t1-t2) ısısını alır.

Çelik malzeme Q2=mçelik cçelik (t1-t2) ısısını verir.

Alınan ısı=Verilen ısı

Q1=Q2

myağ cyağ(t1-t2) = mçelik cçelik (t1-t2)

50.2,01(60-15)=15.0,6(t2-60)

t2=535°C

Örnek Problem 3.7

20°C’de 500gr suyun sıcaklığını 80°C’ye çıkarmak için, sıcaklığı 150°C olan bakırdan kaç gram suyun içerisine atılması gerekir?

( Bakırın özgül ısı =390 J /kg°C)

Çözüm:

Alınan ısı =Verilen ısı

msu.csu(t2-t1) = mcu.ccu(150-80)

0,5.4,187(80-20)= mcu 0,390(150-80)

ERGİME ISISI, BUHARLAŞMA ISISI, DUYULUR ISI VE GİZLİ ISI KAVRAMLARININ SICAKLIK-ENTALPİ DİYAGRAMI ÜZERİNDE GÖSTERİLMESİ

Isı ve Sıcaklık
Isı ve Sıcaklık – Diyagram 3.1 Suyun sıcaklık toplu ısı diyagramı

ERGİME ISISI

Katı bir cisme ısı enerjisi verildiğinde cismin sıcaklığının artmayıp sıvı hale geçmesi için verilen ısı miktarına ergime ısısı denir. Her katı cisim için bu değer farklıdır. Ayırt edici bir özelliktir.

Diyagram 3.1’de B-C bölgesinde verilen ısı buz için ergime ısısıdır. Buz için ergime ısısı 335 kj/kg ’dır. Bu değer buzun 0°C ‘de tamamen buz haline gelmesi için verilen ısı miktarıdır. B-C bölgesinde cismin sıcaklığının hep aynı olduğu görülmektedir.

qmleq

BUHARLAŞMA ISISI

Sıvı bir cisme ısı enerjisi verildiğinde, cismin sıcaklığının artmayıp, cismin sıvı halden buhar haline geçmesi için verilen ısı miktarıdır. Her sıvı cisim için buharlaşma ısısı farklıdır. Su için buharlaşma ısısı :2257 kj/kg’dır.

Diyagram 3.1‘de D bölgesinde kaynamakta olan suya  tamamen buharlaşabilmesi için E noktasına kadar ısı verilmesi gerekir .D-E bölgesinde sıvının sıcaklığının  artmadığı görülmektedir. Verilen ısı enerjisi suyun tamamının buharlaştırılmasına harcanmaktadır.

qmleq2

DUYULUR ISI

Herhangi bir maddeye verilen veya o maddeden çekilen ısı, bir sıcaklık farklı  meydana getiriyorsa bu ısı enerjisine “duyulur veya hissedilir ısı“ diyoruz. Başka bir deyişle, bir sıcaklık farkı oluşturan ve açıkça hissedilen bu ısıya duyulur ısı diyoruz.

Diyagram 3.1‘de A-B, C-D ve E-F bölgesi duyulur ısı bölgelerini göstermekte yani verilen ısı enerjisi sıcaklığı artırmıştır.

GİZLİ ISI

Herhangi bir maddeye verilen veya o maddeden çekilen ısı, maddenin halini değiştirip sıcaklığında değişme oluşturmuyorsa bu ısı enerjisine “gizli ısı“ diyoruz.

Diyagram 3.1 ‘de B-C ve D-E bölgeleri gizli ısı bölgelerini göstermektedir. Verilen ısı enerjisi maddenin sıcaklığını değiştirmeyip halini değiştirmiştir. B noktasındaki buz kütlesine ısı verilerek sıcaklığı artmadan C noktasında tamamen su haline, D noktasında atmosfer basıncı altında 100°C ‘de kaynayan su E noktasında tamamı buhar haline dönüşmüştür.

Örnek Problem 3.8

Atmosfer basıncı altında 20°C  sıcaklığında 20 kg suyu doymuş buhar haline getirmek için verilecek ısı miktarını hesaplayınız?

Çözüm:

Q1=m.cp(t2-t1)

Q1.=20.4,18(100-20)

Q1=6688 kj

Q2=mLb

Q2=20.2257=45140 kj

QT=Q1+Q2=6688+45140 =51828 kj

Örnek Problem 3.9

–40°C sıcaklıktaki 150 gr buzun 150°C  sıcaklıkta buhar haline gelmesi için gereken ısı miktarını bulunuz?

Buzun ergime ısısı :            LE=335 kJ/kg

Suyun buharlaşma ısısı:       LB=2257 kJ /kg

Buzun özgül ısı kapasitesi:   C=2,14 kJ /kg

Buharın özgül ısı kapasitesi: C=2,01 kJ /kg

Suyun özgül ısı kapasitesi:   C=4,19 kJ /kg

Çözüm:

-40°C sıcaklıkta 150 gr buzun 150°C sıcaklıkta buhar haline gelmesi için suyun hal değişimi dikkate alınarak 5 kademede hesaplanabilir:

1- 40°C buzu 0°C ‘ye çıkarmak için gereken ısı

Q=m.cbuz(Q2–Q1) C=m(kg)  C(kj/kg˚C.∆Q(˚C)=kj

Q1=0,15.2,14(0-(-40))

Q1=12,84 kJ

2-Buzun tamamen ergimesi için gereken ısı ;

Q2=m.LE

Q2=0,15.335

Q2=50,25 kJ

3-Suyun sıcaklığını 0°C ‘den 100°C çıkarmak için gereken

Q3=m.c(Q2–Q1)

Q3=0,15.4,18.(100-0)

Q3=62,85 kJ

4-Suyun 100°C ‘de tamamen buhar haline gelmesi için gereken ısı;

Q4=mLB

Q4=0,15.2257

Q4=338,55 kJ

5-Buharın 100°C ‘den 150 °C çıkması için gereken ısı;

Q=m.c(Q2–Q1)=0,15.2,01.(150-100)=15,075 kJ

Toplam ısı;

QT=Q1+Q2+Q3+Q4+Q5=479,6 kJ

1 Kcal=4,187 kJ= 479,6/4,187=114,545 kcal

TERMİK DENGE

Farklı sıcaklılarda iki cisim birbirleri ile temas haline getirildiğinde sıcaklığı büyük olan cisim soğur, sıcaklığı düşük olan cisim ısınır, belirli bir süre sonra cisimlerin sıcaklıkları eşit olur. Isı akışı durduğunda sıcaklık düşmesi de olmayacaktır. İki cisim üzerindeki sıcaklıları ölçtüğümüzde sıcaklıklar aynı ise sistem termik dengedir.

sekil-3-5

KURU TERMOMETRE SICAKLIĞI

Termometre haznesinin üzerinde kuru veya ıslak bir örtü olmadan yani haznenin ölçüm yapılacak ortam ile direkt temas halinde okunan değerdir.

YAŞ TERMOMETRE SICAKLIĞI

Doymamış hava ıslak fitilin üzerinden geçerken, havanın kuruluk derecesine göre fitilden bir miktar buharlaşma olur. Bunun sonucu olarak suyun (fitilin )sıcaklığı düşer ve havadan suya ısı geçişine neden olan bir sıcaklık farkı oluşur. Bir süre sonra, sudan buharlaşma nedeniyle olan ısı kaybı, sıcaklık farkından dolayı havadan suya olan ısı geçişi eşitlenir ve su bir denge sıcaklığına erişir. Bu denge sıcaklığı yaş termometre sıcaklığıdır. Yaş termometre sıcaklığını ölçerken, termometre üzerindeki hava akışı, ucuna ıslak fitil bağlanmış olan bir termometreyi hızla savurarak sağlanabilir. (Şekil 3.5)‘de gösterilen savurmalı psikrometre yaş termometre sıcaklığını ölçen bir cihazdır.

sekil-3-6

 

ÇİĞ NOKTASI SICAKLIĞI

Nemli bir iklimde yaşayanlar, yazın sabahları uyandıklarında çimenlerin ıslak olduğunu görürler Gece yağmur yağmamasına rağmen çimenlerin ıslak oluşu havada nemin soğuk yüzeyler üzerinde yoğuşması ve çiğ adı verilen su örtüsünü oluşturmasıdır. Yaz mevsiminde gündüzleri büyük miktarda buharlaşma olur. Akşamları sıcaklık düşerken, havanın nem tutma kapasitesi, başka bir değişle içerisinde bulundurabileceği en çok su buharı miktarı da azalır. Bir süre sonra havanın nem tutma kapasitesi, havadaki su buharına eşit olur. Bu noktada hava doymuş haldedir ve bağıl nemi %100 dür. Sıcaklığın biraz daha düşmesiyle su buharının bir bölümü yoğuşur ve çiğ oluşumu başlar.

Hava sabit basınçta soğutulduğu zaman yoğuşmanın başladığı sıcaklık diye tanımlanabilir.

İlgili Makaleler

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.

Reklam Engelleyici

Reklam engelleyici eklenti kullandığınızı fark ettik. Muhendisiz.Net web sitesini verimli kullanabilmek için lütfen reklam engelleyiciyi kapatınız.